We lezen vandaag in de pers dat de helft van de festivals toch alcohol verkoopt aan jongeren die niet voldoen aan de leeftijdsvoorwaarden (16j/18j). De komende weken plant de FOD volksgezondheid in ons land nog 30 controles op festivals. Reden te meer om je organisatorisch goed af te stemmen op de huidige alcoholwetgeving.

Hoe kwam de wetgeving weer tot stand?

Er zijn heleboel gezondheidsargumenten die pleiten voor leeftijdgrenzen met betrekking tot het consumeren van alcohol.

• Tal van factoren bepalen of iemand al dan niet een verslavingsprobleem ontwikkelt. We noemen dit het’ mens-middel-milieu’ model. Naast opvoeding, leeftijd en persoonlijkheidskenmerken speelt zo het aanbod aan alcohol belangrijke factor. Daarom dat vanuit een preventieve visie het belangrijk is om de beschikbaarheid van alcohol/ sterkedrank te beperken.
• Hoe jonger men begint te drinken hoe groter de kans om een verslavingsprobleem te ontwikkelen op latere leeftijd. Het uitstellen van de beginleeftijd is dus een belangrijke doelstelling van het preventief gezondheidsbeleid.
• De impact van alcohol op het jonge brein is niet te onderschatten. Onderzoek toont aan dat het analytisch vermogen van de hersenen aangetast wordt bij overmatig alcoholgebruik, wat de academische toekomst van jonge mensen hypothekeert.
• De kost van gezondheidszorg stijgt de laatste jaren onder andere ook door het toegenomen fenomeen van ‘bingedrinken’ dat bij jonge mensen in de lift zit.

Wat zegt de wetgeving nu precies?

Op 31 december 2009 werd in het Belgische Staatsblad de wetswijziging gepubliceerd over de leeftijdsgrens voor het verkopen en schenken van alcohol aan jongeren. Deze wetswijziging ging van kracht op 10 januari 2010.
In essentie zegt de wetswijziging het volgende:

• Het is verboden om alcohol te verkopen, te schenken of aan te bieden aan -16 jarigen.
• Sterkedrank mag men niet verkopen, schenken of aanbieden aan -18 jarigen.
• Van elke persoon die alcohol/sterkedrank wil kopen mag gevraagd worden zijn leeftijd aan te tonen.

Hoe doe je dit praktisch?

Het is belangrijk dat alle barmedewerkers goed op de hoogte zijn van de huidige wetgeving en de mogelijke risico’s voor de organisatie als er toch inbreuken worden vastgesteld.

• Organisatoren kunnen gebruik maken van leeftijdsbandjes wanneer zij alcohol of sterkedrank aanbieden. Aan inkom van de fuif krijgt elke bezoeker naar gelang zijn leeftijd een gekleurd polsbandje. Een rood bandje voor -16 jarigen (geen alcohol), een oranje bandje voor -18 jarigen ( geen sterke dranken of cocktails op basis van sterke dranken, een groen bandje voor 18 plussers (drink met mate). Deze polsbandjes zijn tegen kostprijs te bestellen bij de CAD Limburg.
• Bij twijfel wordt aan de inkom/bar naar de leeftijd gevraagd. (Kan je me aantonen dat je 16 jaar bent?)
• Controleren of er drank binnen/ buiten wordt genomen.
• Briefen van het barpersoneel rond het niet schenken van alcohol aan -16 jarigen/ -18 jarigen en personen in beschonken toestand ( aansprakelijkheid).
• Daarnaast kunnen affiches met preventieve boodschappen opgehangen worden of gecommuniceerd worden via de LED-walls. Er is een reeks van 4 affiches te bestellen bij de CAD Limburg.

Meer info:

CAD Preventie

• SALVATORSTRAAT 25
• 3500 HASSELT
• 011/ 71 60 01
• p2115270899r1682418330e1761204706v1675475262e143035818n1763525468t178524647i791264717e762335657t896513394a2082229697d1636825327@1530246372v1965398688g1390920007g1810209186z252041614.740329887b2111163894e1580817748

Het mooie zomerweer lokt heel wat mensen naar buiten. De barbecuestellen mochten de afgelopen weken dan toch vanonder het stof gehaald worden.

In Nederland zag men het aantal aanmeldingen in de brandwondencentra fors stijgen. Op één weekend behandelde men er 10% van het aantal incidenten op jaarbasis. De toename wordt toegewezen aan het stijgend gebruik van bio-ethanol en drankgebruik. Het gevaar van een barbecue wordt onderschat en daarom pleit men nu in Nederland voor het invoeren van een barbecue-bob ofwel een 'bewust onbeschonken barbecueër'. Je bent namelijk niet alleen verantwoordelijk voor het vlees maar ook voor de veiligheid en dat kan je niet in een beschonken toestand.

Volgens de Vlaamse ziekenhuizen is de situatie in Vlaanderen vergelijkbaar met de voorgaande jaren en is er niet direct sprake van een stijging in de cijfers. 

Toch komt een aanzienlijk aandeel van de patiënten op spoed voor een probleem dat rechtstreeks of onrechtstreeks met alcohol te maken heeft. Oplettendheid rond de barbecue blijft dus noodzakelijk.  

In 2003 lanceerde de Vereniging voor Alcohol- en andere Drugproblemen vzw (VAD) het uitgaansonderzoek. Zo wou de organisatie een beter zicht krijgen op het alcohol- en druggebruik bij de specifieke doelgroep van uitgaande Vlamingen. Nu, tien jaar na het eerste onderzoek, is het rapport van de editie van 2012 verschenen. Om dat kleine jubileum luister bij te zetten, licht VAD nu de meest in het oog springende evoluties en verbanden uit de onderzoeken toe. Uitgaan blijft ook in Vlaanderen gekenmerkt door een hoger middelengebruik in vergelijking met de algemene bevolking, maar er zijn tekenen van verbetering.

Minder cannabis- en combigebruik

Op vlak van middelengebruik tekenen zich hoopgevende tendensen af in de Vlaamse uitgaanswereld. Zo daalt het laatstejaarsgebruik van cannabis in het uitgaansonderzoek van 47,8% in 2003 naar 32,4% in 2012. Ook het regelmatig gebruik gaat van 31,5% in 2003 naar 14,0% in 2012. In 2012 werd er ook minder gecombineerd dan in 2003. Verschillende illegale drugs door elkaar gebruiken, of een illegale drug en alcohol mengen, brengt extra risico’s met zich mee. Nog meer goed nieuws: ondanks toenemende berichten in internationale onderzoeken en in de media over een stijgend gebruik van nieuwe synthetische drugs of “legal highs” zoals mefedrone of smart drugs, komt het gebruik van deze middelen in het Vlaamse uitgaansleven beperkt voor. Vergelijken we tenslotte de resultaten van het VAD-uitgaansonderzoek in een internationale context, dan valt op dat de Vlaamse gebruikscijfers in het uitgaansleven redelijk meevallen.

Gebruik blijft hoog

Toch gebruikt de feestvierder nog steeds merkelijk meer dan de gemiddelde Vlaming. Bovendien zijn niet alle tendensen positief. Zo handhaaft het laatstejaarsgebruik van zowel cocaïne als xtc zich tussen 2003 en 2012, alhoewel dit zich niet vertaalt naar een hoger regelmatig gebruik. Een andere trend die in de gaten te houden valt, is die van het opkomende gebruik van de synthetische drugs GHB en ketamine, die voor een kleine groep een vaste waarde lijkt te worden op de dansvloer. De verhoogde risico’s in de uitgaanswereld blijven dus om aandacht vragen. Dit geldt niet alleen voor de risico’s die direct gelinkt zijn aan het gebruik van middelen (bv. intoxicatie), maar ook aan negatieve gevolgen die dat gebruik met zich kan meebrengen (verkeersongelukken, agressie, onveilig vrijen …). Het duidelijk hogere middelengebruik in vergelijking met de algemene bevolking is op zich het sterkste argument om blijvend in preventie te investeren in deze settings. Specifieke aandacht dient uit te gaan naar bepaalde subgroepen (bv. mannen) en naar riskante gebruikspatronen (bv. combigebruik alcohol-cocaïne) of de combinatie van beide (bv. cocaïnegebruik bij werkende uitgaanders).

Uitgaanders nemen gezondheidsmaatregelen

Uit de resultaten van het uitgaansonderzoek blijkt nog dat steeds meer mensen preventieve maatregelen nemen bij het uitgaan. Onder andere: voldoende water drinken, niet met de wagen rijden of kledij uittrekken als het te warm is. Preventie-intiatieven bereiken dus wel degelijk hun doel.
Voor Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Jo Vandeurzen is de conclusie duidelijk: “Dat feestvierders meer letten op hun gezondheid is goed nieuws. Dat er nog steeds te veel alcohol en drugs gebruikt worden, moet ons en de samenleving ertoe aanzetten om de inspanningen op het vlak van preventie en sensibiliseren verder te zetten. Er rust zowel een verantwoordelijkheid bij de uitgaanders als bij organisatoren.” Het aanreiken van ‘schadebeperkende’ boodschappen of normen met betrekking tot het gebruik van alcohol en drugs blijft daarvoor een aangewezen piste. “Mensen overschatten vaak het middelengebruik van hun peers, waardoor de kans groot is dat ze zelf beginnen te gebruiken of meer gaan gebruiken,” zegt Johan Rosiers, stafmedewerker VAD. “Dat geldt ook voor het uitgaan en het daaraan gekoppelde gebruik van alcohol, energy drinks en “party drugs”. Juiste informatie geven over hoeveel er nu juist gebruikt wordt, bijvoorbeeld op basis van dit onderzoek, is daarom een interessante piste. Zo doorprik je het cliché dat de meeste uitgaanders illegale drugs gebruiken en dat je zelf moet gebruiken om tot de scene te behoren.”

Informatie- en sensibiliseringsinitiatieven via laagdrempelige kanalen, zoals websites en peergerichte projecten, kunnen hierin effectief zijn. Er zijn de laatste jaren in Vlaanderen twee peergerichte projecten in het uitgaansleven opgezet: Breakline en Vitalsounds. Deze sturen terzake opgeleide jongeren naar uitgaanssettings om de bezoekers te informeren en te sensibiliseren. Daarnaast zijn er heel wat websites voor feestvierders en organisatoren. En met Quality Nights richt VAD zich in samenwerking met o.a. CAD Limburg op het investeren in een gezonde uitgaansomgeving en op het uitvoeren van structurele preventieve maatregelen. Sinds oktober 2012 tekenden 15 toonaangevende clubs en events het ‘Quality Nights Charter’. Daarmee verbinden ze zich ertoe deze maatregelen uit te voeren.

Meer weten

• uitgaan en preventie
• www.druglijn.be/omgaan-met-drugs/feestvierders.aspx
• www.qualitynights.be
• www.vitalsounds.be
• www.breakline.be

Voor het eerst in de lange geschiedenis van de CAD Limburg kunnen we onze cliënten niet meer binnen de zelf voorgenomen tijdspanne (wachttijd tot intake: max 7 dagen, start van de behandeling: 15 dagen) onthalen en verder behandelen. In de praktijk kan deze wachttijd op spitsmomenten voor ons CGG team oplopen tot respectievelijk 16 en 35 dagen… Ook in onze online hulpverlening moeten, sinds eind vorig jaar, cliënten soms tot 15 dagen wachten alvorens te kunnen chatten met een online psycholoog. Binnen de algemene ambulante geestelijke gezondheidszorg in Vlaanderen zijn dit eerder korte/aanvaardbare wachttijden…, maar wij kunnen en willen ons daarmee (nog) niet verzoenen!

Bij personen met afhankelijkheidsproblemen is het bijzonder belangrijk dat er een snel antwoord komt, zo niet is het ‘moment suprême’ van ‘motivatie’ voorbij. Bij problematisch alcoholgebruik duurt het gemiddeld 7 jaar voordat de drinker contact zoekt met een hulpverlener. Jaren heeft hij getwijfeld alvorens de stap te zetten en heeft zijn omgeving daarop aangedrongen. Als hij dan, met veel angst, twijfel, onzekerheid contact neemt met de hulpverlening, moet horen dat hij pas over 16 werkdagen (nagenoeg 3 weken) zijn verhaal kwijt kan, haken velen af. Zij stemmen weliswaar in met de gemaakte afspraak maar komen niet opdagen en hervallen – teleurgesteld in de hulpverlening – in de vicieuze cirkel waarin ze al jaren gevangen zitten. De intaker, met wie de afspraak werd gemaakt, heeft tevergeefs gewacht op de cliënt… Gezien er veelal niet (tijdig) afgebeld werd kon er op het afgesproken uur ook geen andere cliënt gezien worden, die mogelijks 3 weken moet wachten en dan misschien ook niet komt opdagen… Om deze ‘no show’ te verminderen werden sinds 2012 cliënten een week vooraf per sms herinnerd aan de afspraak. Dit heeft enig effect maar ten gronde hebben we daarmee de wachttijden (nog) niet kunnen verkorten. Wij zoeken verder naar nog meer efficiënte methodieken.

De laatste jaren wordt het probleem van een disproportionele stijging van het aantal hulpvragen versus het aantal therapeuten acuter. In de voorbij 10 jaar steeg het aantal hulpvragen met 54%! Onze capaciteit aan hulpverleners heeft deze evolutie niet gevolgd. Wel in tegendeel! Omwille van stopzetting van financiering ‘culturele bemiddeling’ dienden wij in het voorjaar van 2013 twee door ons opgeleide en ondertussen erg ervaren allochtone hulpverleners in vooropzeg te zetten: - 2VTE! Daarenboven is het niet vanzelfsprekend om de stijgende vraag naar tijdskredieten zomaar op te vangen met aansluitende vervangingen. Als dienst doen wij al het mogelijke om ons zorgaanbod (nog) efficiënter te organiseren. Deze inspanningen zijn belangrijk, maar zeker onvoldoende om aan al de verwachtingen van cliënten en overheden te voldoen. Wij hebben de plicht onze zorg zo kwalitatief en kostenefficiënt mogelijk te organiseren. We staan open voor suggesties om dit nog beter te doen. IJzer breken met onze handen kunnen we helaas (nog) niet!

Meer over de resultaten van onze jaarwerking lees je in het volledige jaarverslag 2012. 

In ons land besliste de federale regering afgelopen weekend om de taxen op alcoholische dranken te verhogen. In Denemarken kiest men voor een andere weg; daar heeft de Deense regering beslist om de taxen op bier vanaf 1 juli met 15% te verlagen. Op die manier is alcohol niet alleen betaalbaarder geworden voor de eigen bevolking maar ook voor haar buurlanden zoals Zweden en Noorwegen, waar de taxen veel hoger liggen. 

In 2004 verlaagde de Finse regering haar taxen met 33%. Het gevolg was dat de de consumptie met 10% toenam. Dit leidde dan weer tot een toename van het aantal alcohol gerelateerde schadegevallen, niet alleen bij de drinkers maar ook bij onschuldige omstaanders en kinderen. Het aantal alcohol gerelateerde doden steeg er met 23%,  met andere woorden het verlies van 207 mensenlevens. 

De belangrijkste reden voor de taxverlaging is het mislopen van inkomsten omdat inwoners hun alcohol inkopen in Duitsland. De Deense ministers van Financiën hoopt op een "economische groeispurt" als gevolg van de maatregel. Alleen ontbreekt het de minister aan een analyse van de gevolgen voor gezondheids- en welzijndiensten. Het Deense initiatief zet de deur mogelijks ook op een kier voor nog meer taxverlagingen in andere Europese landen.

Er bestaat een Europese richtlijn rond minimumtaxen maar deze dateert nog van 1996. Een voorstel tot aanpassing in 2006 kon niet rekenen op de vereiste unanimiteit. De Europese Alcoholbeleid Alliantie (EUROCARE) pleit voor een aanpassing van deze richtlijn aangezien nieuwe minima kunnen zorgen voor de broodnodige inkomsten van de overheidsfinanciën. Middelen die onder andere kunnen ingezet worden in de strijd tegen de gevolgen van alcohol. 

De maatschappelijke kost van alcohol: enkele feiten en cijfers

• Europa heeft het hoogste drankverbruik in de hele wereld, de hoogste consumptie per persoon en het hoogst aantal aan alcohol gerelateerde problemen.
• 155,8 miljard euro is de maatschappelijke kost die toe te schrijven is aan alcohol op jaarbasis in de EU.
• Chronische ziekten, waaraan alcohol toe bijdraagt, zal de globale economie naar schatting 30 000 miljard dollar kosten over de volgende 2 decennia.
• 1 op 4 mannelijke overlijdens wordt veroorzaakt door alcohol
• 1 op 4 verkeersdoden wordt veroorzaakt door alcohol
• Alcohol is een risicofactor voor een zestigtal ziektes, zoals kanker, lever cirrose e.d. .
• Als je alle ziektes en ongevallen op wereldvlak optelt, dan is de negatieve gezondheidsimpact 31,6 keer hoger dan het voordeel.

De algemene cel drugsbeleid heeft haar alcoholplan voor de periode 2014-2018 klaar. Een ambitieus plan dat een hele reeks maatregelen omvat die een antwoord moeten bieden op de alcoholproblematiek. 

De overgrote meerderheid van de bevolking consumeert alcohol zonder noemenswaardige risico’s of schade. Naar schatting 8% van de Belgen consumeert alcohol op een risicovolle en schadelijke manier. De gevolgen hiervan zijn aanzienlijk voor de betrokkene, zijn of haar omgeving, maar ook voor de samenleving.

Het alcoholplan bevat beschermende maatregelen zoals het verbod op de verkoop van sterkedranken in winkels 's nacht en het voorstel om geen alcoholische dranken meer te verkopen via automaten.

Daarnaast bevat het plan ook heel wat preventieve maatregelen zoals de verdere uitbouw van het "quality nights" label, de integratie van het alcoholbeleid in het gezondheidsbeleid van scholen, vrije tijd, lokale besturen en bedrijven.

Ten slotte worden ook een aantal maatregelen op het vlak van hulpverlening en begeleiding naar voor geschoven; de ondersteuning van huisartsen en de verdere uitbouw van ons initiatief alcoholhulp.be .

Iedereen kan het plan hier nalezen en zijn reacties kwijt tot eind juli. In december wordt dan beslist welke maatregelen ingevoerd worden.