Hoe ga je om met groepsdruk, eigen beslissingen nemen en niet opgeven?
Voor vele jongeren niet evident. Dat is in tijden van Covid-19 nog meer duidelijk geworden.

De jonge Peltse rapper Rian Snoeks kaart deze thema’s aan in zijn nieuwe nummer ‘Cool Kids’ met een sterke boodschap.

Deze videoclip is mede tot stand gekomen door samenwerking van de gemeenten Pelt en Hamont-Achel en zorGGroep Zin.

Er dient zich een uitzonderlijke eindejaarsperiode aan. Niet alleen zitten we momenteel midden in de tweede golf van de COVID-19 epidemie, we zullen voor de eerste keer ook onze feestdagen heel anders gaan invullen en vieren. Dat zal misschien gepaard gaan met ‘e-peritieven’ en andere online initiatieven om samen te komen. In ieder geval zal de kring waarin we vieren beperkter zijn dan anders.

Deze Covid-periode heeft impact op ons mentaal welzijn maar ook op onze alcoholconsumptie. Uit onze cijfergegevens blijkt dat COVID-19, ondanks de blijvende beschikbaarheid van zorg, impact heeft op het aantal aanmeldingen. Het is belangrijk dat mensen tijdens de Covid-maatregelen hun hulpvraag niet uitstellen. Tot slot geven we enkele tips mee voor wie het met minder alcohol wil doen tijdens de feesten. 

Onderzoek van het Vlaams expertisecentrum alcohol en andere drugs - VAD tijdens de vorige Covid-19 golf toonde aan dat ondanks het sluiten van de horeca en het stilleggen van de zomer-events en festivals er binnen bepaalde groepen van de samenleving meer gedronken werd. 21% van de bevolking en dan vooral hoger opgeleiden, dronken meer. Voor sommigen was het zelfs een manier om de negatieve emoties van angst en stress te verdoven, wat een risico vormt voor problematisch alcoholgebruik.

Opvallend in dit onderzoek was dat in de leeftijdsgroep waar gezin, werk en schoolwerk door de lockdown in elkaar vloeiden, men duidelijk meer ging drinken dan de andere leeftijdscategorieën. Positief was het feit dat een kwart van de bevolking net bewuster omging met alcohol en zijn consumptie minderde. Het volledige artikel is terug te vinden op de website van de VAD. 

Uit eigen voorlopige cijfers (nieuwe aanmeldingen in 2020), blijkt dat er de bij de aanmeldingen voor alcoholproblemen duidelijk meer alcohol (bier, wijn en sterkedrank) werd gedronken de afgelopen maanden.

• Het drinken van bier stijgt beperkt (25,2% -> 27,9%) .
• Duidelijk meer gebruik van wijn (11,9% -> 16,9%)
• Duidelijk meer gebruik van sterke drank (8% -> 13,2%) 

Meer alcoholgebruik, maar geen stijging in het aantal hulpvragen 

Uit voorlopige cijfers blijkt niet dat er massaal meer nieuwe aanmeldingen voor hulp zijn voor verslavingsproblemen tijdens de lockdownperiode.

Uit volgende grafiek blijkt het verloop van nieuwe aanmeldingen voor zowel de  legale en illegale problematiek met een belangrijke knik tijdens de maanden maart en april. (eerste volledige lockdown). Na deze eerste lockdownperiode herneemt het aantal nieuwe aanmeldinen zich opnieuw. Op het moment dat de tweede lockdown ingaat zien wij opnieuw een daling van het aantal nieuwe aanmeldingen. Medewerkers geven aan dat er tijdens de voorbije maanden wel veel gekende cliënten zich opnieuw heraanmelden. 

Veel cliënten zijn de weg naar onze hulpverlening duidelijk blijven vinden. In de tweede golf veel vlotter dan in de eerste gezien er geen algemene lockdown was zoals in maart. Het inzetten op en schakelen naar andere zorgmethodieken (telefonisch, beeldbellen, online, chat en face to face voor de meest kwetsbaren ) heeft zeker de veerkracht en flexibiliteit van cliënten en hulpverleners in beeld gebracht. 

Uit ervaringen en wetenschappelijk onderzoek blijkt dat risicovol gebruik zich niet onmiddellijk vertaalt in een hulpvraag. Meerdere dynamieken spelen hierin een rol. Voor verslavingsproblematieken speelt nog meer dan bij andere psychische problemen een zeer groot uitstelgedrag om hulp te vragen.  

Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat de ontstaansleeftijd van psychische problemen  zeer vroeg ligt. De respectievelijke gemiddelde ontstaansleeftijd van psychische stoornissen is 21 jaar. De mediane ontstaansleeftijd is 17 jaar, wat betekent dat de helft van de stoornissen ontstaan vóór het 17^de levensjaar. Eén vierde van alle stoornissen in de Vlaamse algemene bevolking ontstaat vóór de leeftijd van 14 jaar. Een specifieke implicatie van deze data is dat een maatschappij die inzet op preventie van psychische problematiek dit in eerste instantie zal moeten doen met vooral de jongeren als doelgroep. 

Bovendien is het uitstellen van zorg erg groot. Het is belangrijk te weten dat het merendeel van de personen (9/10) met een psychische stoornissen ooit wél in behandeling komt  maar er heel lang over doet om gepaste hulp te zoeken . De uitsteltermijnen zijn erg lang (gemiddeld 10-15 jaar), voor alcohol zelfs 18 jaar. Het lange uitstel zorgt ongetwijfeld voor een hogere kans op een progressief verloop van de stoornis, waarbij de ontwikkeling van psychiatrische comorbiditeit reëel is en impact heeft op relationeel en werkgerelateerd vlak.  Het belang van preventie en vroeg-detectie en interventie is hierbij duidelijk . Bij middelen gerelateerde stoornissen ligt dit uitstelgedrag veruit het hoogst. De maatschappelijke tolerantie ten aanzien van bepaalde producten ( bv. alcohol ) heeft hier rechtstreeks impact op. 

Onderzoek toont  ook aan dat  specifieke attitudes gerelateerd zijn aan het niet zoeken of uitstellen van professionele zorg voor psychische problemen: 6 op 10 personen met psychische problemen vindt dat hij/zij het zelf zal oplossen, meer dan de helft vindt dat er geen probleem is dat moet worden behandeld. Ook stigma ten aanzien van verslavingsproblemen kan hierbij een rol spelen. Van cliënten horen wij vaker dat in tijden van corona de relativiteit van eigen problemen de drempel verhoogt tot het zoeken van hulp, zoals binnen de somatische zorg werd vastgesteld. 

We willen benadrukken dat er geen redenen zijn om de hulpvraag uit te stellen. Mensen die zich aanmelden met een hulpvraag rond hun alcoholgebruik, kunnen binnen een zeer korte termijn hun eerste gesprek met één van onze hulpverleners hebben.

Help! Ons psychisch welzijn!

Een grote groep mensen is tijdens deze COVID-19 epidemie geconfronteerd met een ongekende dosis onzekerheid, stress, angst en heeft door de opgelegde maatregelen om het virus in te dijken heel wat gezonde coping-mechanismen om met stress om te gaan zien verdampen. Sporten ging niet meer, ventileren met vrienden face to face werd moeilijker, de gezonde uitlaatklep tijdens het uitgaan was er plots niet meer. We gingen wel met z’n allen  wandelen, maar het gemis van onze geliefde uitlaatkleppen weegt op ons allemaal. 

Voor sommigen vormt alcohol een alternatieve manier om met deze onzekerheid, stress, angst of negatieve gevoelens om te gaan. Het risico bestaat echter dat dit een blijvende impact heeft, die uitmondt in problematisch alcoholgebruik. Reden te meer om hier bewust mee om te gaan en je consumptie in de hand te houden.

Wie zijn alcoholgebruik onder de loep wil nemen, kan terecht op www.alcoholhulp.be  voor een online zelftest en heel wat tips voor wanneer het moeilijker loopt. Je kan er een zelfhulpmodule volgen of je aanmelden voor een online traject onder begeleiding.  Op www.depressiehulp.be  vind je een heleboel informatie en tips over hoe je om kan gaan met negatieve gevoelens en depressieve klachten.  

Feesten met minder? Het kan!

Met de uitzonderlijke feesten en de jaarwisseling die er aankomt, is het misschien een uitdaging om het met wat minder alcohol te doen en te experimenteren met alternatieven.  

De volgende editie van Tournée Minérale in februari zal dan ook inzetten op gezelligheid zonder alcohol. De campagne staat in 2021 jaar stil bij alle gelegenheden die we aangrijpen om een glas uit te schenken. Van een avondje zetelhangen voor de voetbalmatch op tv, tot klinken op de verloving van de oudste kleinzoon. 

We geven alvast enkele tips die kunnen helpen om de komende eindejaarsperiode op een gezellige en feestelijk manier te vieren met minder alcohol. 

• Als je dorst hebt, drink dan water. Alcohol lest de dorst niet. Je krijgt er zelfs meer dorst van.
• Eet eerst iets als je honger hebt, vooraleer je alcohol drinkt.
• Drink liever uit een glas, niet uit een fles. Uit een fles zal je waarschijnlijk meer drinken. Want de bodem lijkt langer ver weg...
• Als je drinkt, wissel af met niet-alcoholische drankjes.
• Spreek met jezelf af hoeveel je maximaal zal drinken. Of stel een uur vast waarop je er zeker mee stopt.
• Drink niet allerlei alcoholische dranken door elkaar.
• Drink niet 'gulzig', maar neem minstens 7 slokken per glas.
• Doe minstens een half uur over een glas. Matige drinkers doen 20 tot 30 minuten over een glas, en bij het tweede glas nog langer.
• Ga niet systematisch iets drinken als je moe of gespannen bent, of problemen hebt.
• Vraag tijdens het eten water om te kunnen afwisselen. 

Enkele tips om het gezellig en veilig te houden in gezelschap: 

• Dring geen alcohol op, wanneer iemand daar geen zin in heeft.
• Voorzie altijd niet-alcoholische drank
• Draag zorg voor elkaar als het drinken (of beter de gevolgen ervan) uit de hand beginnen te lopen. Ga iemand die 'overdreven' begint te doen niet verder opjutten.
• Als je op visite gaat, spreek dan op voorhand af wie nuchter blijft en zal rijden. Of organiseer een taxi.
• Experimenteer eens met alcoholvrije drankjes en Mocktails.

Dit jaar staat de Te Gek!?-campagne in het kader van ‘verslaving’ onder de titel ‘Roes(t)’ 

Te Gek, Museum Dr. Guislain, unik-id en VAD bundelen dit jaar de krachten voor de nieuwe Te Gek!? campagne Roes(t). Samen willen ze de kennis over het vaak moeilijk bespreekbare onderwerp 'verslaving' vergroten en inzicht bijbrengen in de complexiteit. De campagne wordt op donderdag 1 oktober gelanceerd en in de beste Te Gek?!-traditie worden er een jaar lang tal van activiteiten georganiseerd. Door Covid-19 zijn er een paar aanpassingen maar het wordt een Te Gek jaar.

Minder stigma, meer bespreekbaarheid 

Het taboe en de (voor)oordelen omtrent gebruik, misbruik en problemen werpen te veel drempels op. Drempels om te praten, drempels voor hulp, drempels voor nieuwe kansen en perspectief. Eén cijfer om dat te illustreren: het duurt gemiddeld 18 jaar voor iemand met een alcoholprobleem hulp zoekt. 

Gedurende het hele werkjaar 2020-2021 zullen er over heel Vlaanderen activiteiten gepland worden in het kader van deze campagne die op 1 oktober start en tot 30 mei 2021 loopt. Zo is er de Foto-expo van Lieve Blancquart, De VAD-studiedag over stigma en herstel en in heel wat culturele centra staat de theatervoorstelling De reuzendoder van Hemingway geprogrammeerd. 

Alle info over de campagne en de geplande activiteiten vind je op www.roes-t.be.

Heb je een afspraak in één van onze kantoren?

We treffen de nodige voorzorgsmaatregelen om je afspraak in alle veiligheid te laten verlopen. We vragen je onderstaande richtlijnen te volgen wanneer je een afsrpaak hebt met één van onze hulpverleners:

• stipt op het afgesproken tijdstip komen (ook niet te vroeg)
• alleen komen (of max. met 1 begeleider indien nodig)
• Een mondneusmasker dragen bij het betreden van de dienst (uitgezonderd kinderen onder de 12j)
• Je handen ontsmetten bij binnenkomst
• Afstand van 1,5m bewaren van andere personen
• Voel je je ziek? Blijf dan thuis en neem telefonisch contact met ons op: we bekijken in overleg met je hulpverlener of je afspraak op een andere manier kan doorgaan (telefonisch/beeldbellen) of naar een later moment verplaatst kan worden.

Naar aanleiding van de Corona-crisis hebben we ons zorgaanbod noodgedwongen moeten aanpassen. Het aantal gesprekken in onze gebouwen werd beperkt om het besmettingsrisico te minimaliseren en het virus zo snel als mogelijk af te remmen. Cliënten kregen het voorstel om de begeleiding telefonisch, via chat of beeldbellen verder te zetten. Op deze manier probeerden we jou zorgcontinuïteit aan te bieden.

Gezien de cijfers die de virologen dagelijks monitoren de goede kant opgaan, kan er ook voor de ambulante zorg een doorstart worden gemaakt naar het inzetten op face to face afspraken op het centrum.

Het Agentschap Zorg en Gezondheid heeft ons hiertoe nu ook groen licht gegeven om gesprekken op het centrum te kunnen en mogen organiseren mits het in acht nemen van een aantal specifieke richtlijnen.

Er wordt ons gevraagd om deze doorstart geleidelijk en gefaseerd te organiseren met voldoende aandacht voor het evenwicht tussen de zorgnood en het kunnen organiseren van gesprekken onder de meest veilige omstandigheden.

We gaven onze medewerkers de opdracht om in overleg enige prioritering aan te brengen in functie van een gedeeltelijke doorstart van gesprekken op het centrum. Dit is een prioritering in functie van zorgnoden en de bereidheid ook van jou om voor de begeleiding /behandeling in te zetten op gesprekken op locatie.

Gezien we niet in de mogelijkheid zijn om voor alle cliënten en voor alle gesprekken reeds gesprekken te organiseren op locatie zal er een geleidelijke doorstart georganiseerd worden. Dit kan betekenen dat sommige gesprekken nog steeds via beeldbellen zullen plaatsvinden maar mogelijks ook kunnen afgewisseld worden met gesprekken op het centrum. Je wordt door je hulpverlener uitgenodigd voor een gesprek op het centrum. Je hulpverlener overlegt of jij het zelf ook ziet zitten om af te spreken op dat moment op locatie.

We hopen jullie allemaal weer snel te verwelkomen op één van onze locaties.

Tijdens de COVID-19 crisis dreigen gezondheids- en welzijnsdiensten te worden overvraagd. Zo ook voor psychische klachten waarvan algemeen wordt aangenomen dat ze in stijgende lijn zijn. Hulpverleners en zorgverstrekkers staan onder grote druk wat zich bij hen kan uiten in een verminderd welbevinden en psychische klachten.

Welzijn en geestelijke gezondheid slaan de handen in elkaar. Samen zoeken we manieren om vraag en aanbod directer te verbinden. Huisartsen, 1elijns hulpverleners, welzijnswerkers, operatoren van telefonische en chat hulplijnen,... vangen de eerste klachten op een gaan ermee aan de slag. Voor een aantal cliënten is meer gespecialiseerde hulp nodig. Verwijzingen moeten vlot kunnen worden gemeld. Ondersteuning van de verwijzer is soms nodig. Daarom werden deze afspraken gemaakt tussen de zorgverleners in Limburg:

Voor niet-dringende hulpverlening:

1. Bij cliënten waarvan je weet dat deze gekend zijn bij het CAW, een GGZ voorziening of een hulpverlener neem je rechtstreeks contact op met die voorziening of hulpverlener.
2. Bij cliënten waarvan het voor u duidelijk is welke gespecialiseerde ondersteuning ze nodig hebben, neem je rechtstreeks contact op met die hulpverlener of organisatie. Contactgegevens vindt je terug via: www.desocialekaart.be of www.vvkp.be/zoek-psycholoog.
3. Bij twijfel: neem voor welzijnsgerichte noden contact op met
   • CAW Limburg 0800 13 500
4. neem voor psychische klachten contact op met het GGZ Meldpunt* van uw ELZ
   • ELZ Noord-Limburg 011/54 23 62
   • ELZ West Limburg 011/42 49 31
   • ELZ Mid-West Limburg 011/28 68 40
   • ELZ Herkenrode 011/27 42 98
   • ELZ Haspengouw 011/68 38 27
   • ELZ ZOLim 011/27 42 98
   • ELZ Kemp en Duin 089/32 97 77
   • ELZ Maasland 089/77 47 74
5. Twijfel je of het eerder welzijns- dan wel psychische klachten zijn, dan helpt CAW Limburg je graag verder


6. Voor wie?
   
   verwijzers op zoek naar gespecialiseerde hulp voor personen van alle leeftijden:
   • Met een verhoogde nood aan welzijns- of psychosociale ondersteuning tijdens de COVID-19 crisis
   • met ernstige sociale of psychische problemen, die momenteel niet in zorg zijn of bij wie de zorg (gedeeltelijk) werd afgebouwd
   • zeer kwetsbare mensen in precaire sociale situaties en/of met psychiatrische aandoeningen die nu niet in zorg zijn
   Hulpverleners uit de eerste lijn van wie de draagkracht in deze stressvolle periode ernstig wordt overschreden kunnen, nadat ze via www.dezorgsamen.be de andere opties hebben overwogen, rechtstreeks contact op met het CAW (werk-privé balans, gezinsspanningen, verminderd welbevinden…) of het GGZ meldpunt van hun ELZ (psychische klachten, angst, zich overmeesterd voelen…). Bij twijfel helpt het CAW u graag verder.
   

   Levensbedreigende situatie?

   • Bel 112
   • Crisissituatie? Contacteer: Crisismeldpunt -18j / Mobiel crisisteam / PAAZ / Psychiatrisch ziekenhuis